Sự phát triển của ngành du lịch Cù Lao Chàm trong những năm qua có thể nói không tách rời với thương hiệu của Khu sinh quyển mang tầm quốc tế và đã mang lại lợi ích cho cả cộng đồng dân cư, trong đó nhiều doanh nghiệp cũng được hưởng lợi rõ rệt. Từ 1 công ty vận chuyển khách tham quan năm 2007, đến nay đã có 40 công ty, doanh nghiệp kinh doanh vận chuyển khách tham quan Cù Lao Chàm với hơn 150 phương tiện ca-nô tương đương khoảng 3.500 chỗ ngồi và 5 phương tiện tàu gỗ với hơn 350 chỗ ngồi hoạt động thường xuyên, liên tục trên tuyến đường thủy Cửa Đại– Cù Lao Chàm. Cùng với việc tổ chức vận chuyển, các doanh nghiệp và cơ sở kinh doanh còn tổ chức khai thác các sản phẩm dịch vụ du lịch mới như: đi bộ dưới biển xem san hô, trò chơi tại nhà phao liên hoàn, dù bay trên không..., góp phần đa dạng hóa và nâng cao chất lượng, phục vụ nhu cầu của du khách tại Cù Lao Chàm. Không chỉ có các doanh nghiệp kinh doanh lữ hành – vận chuyển mà cùng đồng hành và hợp tác phát triển, các doanh nghiệp hoạt động trên lĩnh vực du lịch – thương mại – dịch vụ của thành phố cũng đã nỗ lực đóng góp tích cực cho việc xây dựng và phát triển thương hiệu Khu dự trữ sinh quyển và đặc trưng du lịch sinh thái vùng biển đảo này.

Dịch vụ trò chơi tại nhà phao liên hoàn và lướt ca-nô trên sóng ở Bãi Ông (Cù Lao Chàm)- Ảnh: Đỗ Huấn

Ngoài các hoạt động quảng bá của lãnh đạo các cấp, các ngành ở thành phố và Ban quản lý Khu bảo tồn biển, Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm – Hội An trên các phương tiện truyền thông như báo chí, phát thanh, truyền hình, các trang mạng xã hội… các doanh nghiệp đã tăng cường thông tin, giới thiệu về tiềm năng, vẻ đẹp của Khu sinh quyển qua các website du lịch, hoặc thông qua các sự kiện du lịch, các chương trình hoạt động có liên quan, các tour tuyến lữ hành, tham quan…

Phát triển Cù Lao Chàm, phát huy giá trị thương hiệu Khu sinh quyển luôn phải gắn liền chặt chẽ và đồng bộ với việc bảo tồn những giá trị sinh thái, nhân văn vùng biển đảo. Rạn san hô đặc thù, thảm thực vật quý hiếm, rừng nguyên sinh đa dạng, di chỉ - di tích văn hóa lịch sử phong phú… là những giá trị trân quý được cộng đồng doanh nghiệp chung tay bảo vệ hiệu quả cùng với nhân dân. Bên cạnh đó các doanh nghiệp còn phối hợp và tạo điều kiện để duy trì, nâng cao hiệu quả những phong trào hay, việc làm tốt, tạo sự khác biệt, độc đáo của Cù Lao Chàm như: “nói không với túi nilon”, “cua đá dán nhãn sinh thái”, bảo vệ chăm sóc rừng, cải tạo cảnh quan môi trường và mới đây là hưởng ứng “nói không với ống hút nhựa”…

Dù đã và đang phát triển, hứa hẹn nhiều triển vọng nhưng theo ý kiến một số doanh nghiệp phản ánh, nhìn chung sản phẩm du lịch vẫn chưa thật sự phong phú, chất lượng còn hạn chế, uy tín thương hiệu chưa cao, trình độ năng lực quản lý, nguồn nhân lực tại chỗ chưa theo kịp yêu cầu, công tác vệ sinh môi trường còn nhiều nỗi lo... Ông Phan Xuân Thanh – Tổng Giám đốc Công ty EMIC Hospitality (Hội An), Phó Chủ tịch Hiệp hội du lịch tỉnh Quảng Nam cho rằng: “Thực tế Cù Lao Chàm là hạt ngọc rất là nhỏ, có sức chứa vừa phải, nếu chúng ta không biết làm thế nào đó để giữ gìn, bảo vệ thì nó sẽ mất đi mà chúng ta tái tạo lại thì càng khó hơn như chúng ta đang phát triển ngày hôm nay. Cho nên với vai trò trong Hiệp hội du lịch cũng như là doanh nghiệp làm du lịch, chúng tôi định hướng rằng Cù Lao Chàm chỉ có con đường phát triển duy nhất, tồn tại tốt nhất là phải bảo vệ môi trường. Và làm thế nào đó đưa chất lượng dịch vụ thật tốt lên để lọc lượng khách ra Cù Lao Chàm càng ngày càng vừa phải chứ không quá tải như hôm nay và lúc đó chúng ta có thể bán dịch vụ cao, tốt hơn thì lợi ích, lợi nhuận của người dân sẽ hiệu quả hơn. Việc bảo vệ môi trường nhờ vậy cũng dễ dàng và tốt hơn”.

Luôn đảm bảo công tác vệ sinh môi trường trên bờ, dưới biển ở đảo Cù Lao Chàm- Ảnh: Đỗ Huấn

Nhằm bảo đảm cho sự phát triển bền vững trên cơ sở bảo tồn đa dạng sinh học Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm – Hội An, những năm gần đây cộng đồng các doanh nghiệp và thành viên Hiệp hội du lịch Cù Lao Chàm đã phối hợp cùng chính quyền thành phố Hội An thực hiện các giải pháp nhằm hạn chế, quản lý sự tăng trưởng nóng của số lượng khách du lịch như: không cho phát sinh tăng số lượng phương tiệnvận chuyển khách; không cho phép quay vòng phương tiện trong ngày; giới hạn lượng khách tối đakhông quá 3.000 khách/ngày trên đảo…Nhưng chừng đó cũng chưa đủ! Phát triển du lịch Cù Lao Chàm không thể tách rời riêng biệt mà cần gắn kết chặt chẽ với không gian văn hóa khu phố cổ Hội An, khu vực ven biển Cửa Đại – Cẩm An, vùng hạ lưu sông Thu Bồn, rừng dừa Bảy mẫu Cẩm Thanh để tạo sự phát triển liên hoàn. Phải luôn gắn công tác bảo tồn với phát huy giá trị di sản thì thương hiệu Khu sinh quyển Cù Lao Chàm mới phát triển bền vững và xứng tầm. “Vấn đề di sản là vấn đề vô cùng quan trọng trên hành trình của nó. Làm thế nào để biến thành cái nhụy ở giữa là giá trị di sản và vùng đệm xung quanh để tạo nên giá trị kết nối, kết nối lưu vực, kết nối của vùng lân cận, kết nối với Đà Nẵng, kết nối với Quảng Ngãi. Nếu kết nối được thì giá trị di sản sẽ nổi trội hơn nữa trong chiến lược lâu dài”, Tiến sĩ Chu Mạnh Trinh (Ban quản lý Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm – Hội An) trao đổi.

Phát huy những lợi thế, tiềm năng của Khu dự trữ sinh quyển thế giới, cộng đồng các doanh nghiệp trong Hiệp hội du lịch Cù Lao Chàm cũng như các doanh nghiệp có liên quan phải đồng hành và trách nhiệm để không ngừng nâng cao năng lực khởi nghiệp, khơi dậy nguồn tài nguyên nhân văn, sinh thái vùng biển đảo, phấn đấu đưa Cù Lao Chàm đến năm 2020 trở thành Trung tâm bảo tồn đa dạng sinh học gắn liền với phát triển du lịch sinh thái bền vững. Phát triển thương hiệu Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm – Hội An là nhu cầu bức thiết không chỉ của riêng ai mà là trách nhiệm của cả cộng đồng: nhà quản lý, nhà doanh nghiệp và nhân dân…

Đỗ Huấn