CON thuyền máy nhỏ bé dập dềnh lướt trên sông mùa cạn. Bản đồ hải hành sông được mở ra ngay giữa khoang thuyền vẫn không thấy được gì ngoài dòng sông mênh mông và đuôi mắt hằn sâu nếp nghĩ của lão Hai lái thuyền. Đám người lần đầu ngược sông không biết đâu làng mộc Kim Bồng gốm Thanh Hà hay chiếu An Phước, đồng Phước Kiều… sau những hàng tre, cây trái ngả mình trên mặt sông. Khách chỉ có thể ngước nhìn hai cây cầu bắc sang sông gió thổi, hồi ức muộn màng về chiếc cầu cũ như cầu vồng và một cồn Thu đã tuyệt tích dưới lòng sông tự lúc nào chẳng rõ.

 

Tiếng nói cười rớt lại phía sau đuôi tàu sóng vỗ. Biền dâu xanh, bãi bắp lơ thơ, hàng tre rợp bóng, vạn đò be bé, người đánh cá và vài con thuyền nhỏ đìu hiu trong sương trắng… khuất dần. Những cánh cò về muộn chấp chới một vùng trên sông. Ngay trên những lòng sông vừa đi qua, khách có thể hình dung những trận thủy chiến kinh hoàng thời cũ với vài cây kiếm, cung, trống đồng, mỏ neo được một ngư phủ làng Thu Bồn tìm thấy từ dưới lòng sông sâu. Ven sông ấy, mỗi bến sông là một câu chuyện tình, chuyện đời. Ngay cung đường sông đẹp như tranh vẽ, có mây trắng Cà Tang “đổ bóng” xuống vườn cây trái Đại Bình, xuống chỗ ngồi của các cụ già chỉ bán một thứ cầu trau nơi góc chợ Trung Phước. Qua Dùi, Chiêng, Tí, Sé và khúc hẹp của dòng sông hiện ra lúc không ngờ. Nơi Hòn Kẽm Đá Dừng hai bên vách núi dựng đứng. Núi bị gió khoét từng lớp sắc ngọt, đập vào vách núi bên này phả vào núi bên kia. Và thuyền rướn mình qua đoạn sông có khung núi hẹp, cheo leo ghi đầy cổ tự Champa như mật ngữ chưa ai giải mã là đến bến Trà Linh…

Xuôi phố. Bóng cổ thụ đơn độc nhoài mình ra giữa sông. Một lò gạch chông chênh bên sườn đồi quạnh hiu cỏ úa. Một con đò cô đơn chống chèo đứng đợi trên bến Trà Linh… Từ phố lên nguồn, dường như vẫn còn xa lắm!