Hiện nay, Hội An là một trong 7 thành phố được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch lựa chọn để thực hiện “Đề án phát triển Mạng lưới thành phố sáng tạo nằm trong hệ thống thành phố sáng tạo UNESCO”. Sự sáng tạo thể hiện ở mọi khía cạnh trong đời sống, tuy nhiên, hai lĩnh vực là thế mạnh của thành phố là Nghề thủ công và Nghệ thuật dân gian.
Hội An từ thành phố di sản đến thành phố sáng tạo là sự tiếp nối mạch nguồn sáng tạo đã bén rễ lâu bền và kế tục các giá trị văn hóa đặc trưng được tạo dựng trong suốt chiều dài quá khứ. Từ những bước chân đầu tiên, các bậc tiền nhân đến định cư, lập nghiệp cho đến hiện tại, vùng đất với khát vọng tự do, được biết đến với những con người thuần hậu cùng tư duy sáng tạo hiện diện rộng khắp và đa chiều. Quần thể kiến trúc phố cổ Hội An là một di tích sống, nơi cư trú, buôn bán, mang tính sáng tạo trên cơ sở chọn lọc, tiếp biến văn hóa của cộng đồng cư dân gốc với người từ nơi khác đến giao thương trong những thế kỉ trước. “Làng trong phố, phố trong làng” tạo nên một điểm đến gần gũi, dễ chịu, hài hòa giữa phát triển đô thị và nông thôn, giữa hiện đại và truyền thống.
Hội An mang trong lòng nhiều nghề, làng nghề thủ công truyền thống: mộc Kim Bồng, gốm Thanh Hà, rau Trà Quế, yến sào Thanh Châu, nghề tranh tre dừa, nghề làm đèn lồng, nghề làm bánh… Trong quá trình sản xuất, các làng nghề đã đóng góp lớn vào quá trình giao thương và phát triển thương cảng Hội An thế kỷ 17, 18.
Ẩm thực Hội An là sự phản chiếu góc nhìn từ văn hóa, lịch sử và sáng tạo của những thế hệ đi trước cùng lớp hậu sinh hôm nay. Hội An gần như là thiên đường ẩm thực của miền Trung Việt Nam. Ẩm thực Hội An là một nốt nhạc hòa ca trong bản tình ca ẩm thực xứ Quảng, đậm đà và đa hương sắc.
Từ bệ đỡ của một vùng đất đa dạng về văn hóa, văn nghệ dân gian như văn học, ca dao, tục ngữ, hò vè, điệu lý..., nghệ thuật diễn xướng dân gian phong phú nhiều thể loại như bài chòi, hát bội, bã trạo… đến các loại tạo hình dân gian khác. Nghệ thuật dân gian tại Hội An hồi sinh nhờ vào phát triển du lịch. Từ đây mang đến cho du khách nhiều trải nghiệm sâu sắc về văn hóa xứ Quảng.
Hiện nay, những người con sống trên mảnh đất này luôn trân trọng các giá trị cha ông để lại, gìn giữ và phát triển văn hóa truyền thống, đồng thời có đổi mới phù hợp với đời sống đương đại. Nghề thủ công với các sản phẩm thủ công mỹ nghệ đặc sắc; các lễ hội, sự kiện hấp dẫn tổ chức thường xuyên; nhiều sản phẩm du lịch gây tiếng vang như Đêm phố cổ 14 âm lịch, phố đêm, phố đi bộ… góp phần định vị thương hiệu của Hội An. Thành phố Hội An tuy không lớn nhưng lại mang quy mô quốc tế trong cả quá khứ và hiện tại. Các nghề, làng nghề truyền thống tuy số lượng ít nhưng mang đến chất lượng và uy tín. Các không gian sáng tạo: Làng củi lũ, Công viên đất nung Thanh Hà, xưởng Tái sinh, Đảo ký ức Hội An, trung tâm biểu diễn Lune… được bạn bè trong và ngoài nước biết đến rộng rãi. Hội An còn chú trọng các chương trình, dự án hướng đến các nhóm người khuyết tật, phụ nữ thông qua các cơ sở thủ công mỹ nghệ Hòa Nhập, Cửa tiệm hạnh phúc… góp phần giải quyết công ăn việc làm, tạo thu nhập và giúp nhóm đối tượng này hòa nhập với xã hội, cống hiến cho quê hương.
Thế hệ trẻ năng động, thay đổi tư duy, chính quyền và nhân dân cùng đoàn kết trên tất cả các lĩnh vực. Chính điều này là một thành công lớn với Hội An.
Được tích hợp trong suốt chặng đường đã qua, trên nền các giá trị tạo dựng, tạo động lực để Hội An vững vàng trên con đường mới mang tên “Thành phố sáng tạo”. Các không gian, hoạt động sáng tạo ở Hội An phong phú, chất lượng, mang lại giá trị và góp phần thay đổi nhận thức trong cộng đồng. Tất nhiên trong tương lai, sẽ hình thêm nhiều chương trình, cơ sở, không gian, dự án… tiếp tục khẳng định như đúng tên gọi Hội An sáng tạo.
Hội An thành phố sáng tạo không chỉ là danh hiệu mà là cam kết chắc nịch của Hội An bằng các hành động, thực hiện trách nhiệm và nghĩa vụ cụ thể. Vừa bảo tồn, phát huy các giá trị đã được tạo dựng, phát triển du lịch gắn liền với tăng cường sinh kế, cải thiện đời sống của cộng đồng địa phương.
Lúc xướng tên vào hệ thống mạng lưới sáng tạo toàn cầu của UNESCO, Hội An tin rằng thành phố sẽ tiến thêm bước mới trong việc tạo dựng Hội An – Một điểm đến du lịch xanh; một thành phố văn hóa, sinh thái, du lịch và đặc biệt là danh xưng “Thành phố sáng tạo”.Và quá trình chuyển mình này có sự tổng hòa, tích hợp của cộng đồng cư dân Hội An nói chung, cả cư dân bản địa và người từ nơi khác đến định cư, sinh sống. Trong quá trình sáng tạo xuyên suốt ấy, lấy văn hóa bản địa làm trung tâm, hướng đến sự phát triển lâu dài và tạo dựng nên các giá trị khác xoay quanh.
Khi gia nhập vào hệ thống mạng lưới sáng tạo toàn cầu, Hội An sẽ góp phần nâng tổng số lượng thành phố sáng tạo tại Việt Nam, mở ra những cơ hội phát triển vững bền trong tương lai khi có sự kết nối với mạng lưới sáng tạo trong khu vực Đông Nam Á nói riêng và quốc tế nói chung.