Báo cáo tại lễ khánh thành, ông Phạm Phú Ngọc – Giám đốc Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An cho biết, trên cơ sở hàng ngàn trang tư liệu sưu tầm, hàng trăm phiếu ý kiến góp ý, tổ chức 4 cuộc tham vấn nhân chứng, Trung tâm đã tu bổ các hạng mục cổng vào, nhà văn phòng, dãy nhà giam nam, nhà y tế, tường rào… đảm bảo yếu tố nguyên trạng trước đây; một số hạng mục hư hại chỉ còn lại nền móng đã được phục hồi như phòng giam nữ phía đông, phòng giam nữ phía bắc, cột cờ, vọng lâu… Mỗi hạng mục được xem xét kỹ lưỡng về mức độ, giải pháp phù hợp trước khi can thiệp, trên cơ sở khoa học, tâm huyết nhằm trả lại yếu tố nguyên trạng cho từng hạng mục theo nguyên tắc bảo tồn của một công trình di tích.

Qua thời gian thực hiện tu bổ, tôn tạo, những hạng mục chính của di tích Nhà lao đã hoàn thiện. Đặc biệt, nhà Hội trường được cải tạo để trở thành Phòng trưng bày giới thiệu tổng quan về di tích các nhà lao thời thực dân, đế quốc ở Hội An với hơn 200 hình ảnh, tư liệu, hiện vật được trưng bày qua các chủ đề: lịch sử hình thành các nhà lao; tội ác của địch; cuộc sống sinh hoạt và hoạt động đấu tranh của đồng bào và chiến sĩ cách mạng bị địch bắt và tù đày tại các nhà lao Hội An…

Sau lễ khánh thành, di tích nhà lao Hội An sẽ được mở cửa thường xuyên để các cơ quan, ban ngành, đoàn thể, địa phương, hội viên tù yêu nước có thể đến tham quan, sinh hoạt truyền thống… Bên cạnh đó, Trung tâm sẽ tích cực triển khai các công việc còn lại để kết thúc dự án cũng như tham mưu cấp thẩm quyền tiếp tục đầu tư nâng tầm, mở rộng, hướng đến hình thành một điểm tham quan du lịch; đồng thời, tập trung công tác xây dựng hồ sơ, triển khai tham mưu các thủ tục trình đề nghị công nhận xếp hạng di tích cấp quốc gia cho hệ thống các nhà tù thực dân, đế quốc ở Hội An.

Dịp này, Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An phối hợp với Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di tích Quốc gia Côn Đảo cũng tổ chức khai mạc trưng bày hình ảnh, tư liệu “Người Quảng Nam – Đà Nẵng ở Nhà tù Côn Đảo”. Đây là sự kiện văn hóa, chính trị mang nhiều ý nghĩa nhằm tri ân, tưởng nhớ các thế hệ tiền bối ở Quảng Nam – Đà Nẵng đã đấu tranh kiên cường, anh dũng chống lại thực dân, đế quốc tại Nhà tù Côn Đảo, góp phần to lớn vào thắng lợi trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Cuộc trưng bày hình ảnh, tư liệu này diễn ra từ ngày 28/11 đến 4/12.2023.

Đỗ Huấn