Phố cổ Hội An - Di sản văn hóa thế giới

http://hoianworldheritage.org.vn


Điểm đến của du khách yêu nghệ thuật cổ truyền dân tộc

Rất dễ nhận ra Nhà biểu diễn nghệ thuật cổ truyền Hội An số 66 Bạch Đằng khi đi dạo trên con đường duy nhất của phố cổ nằm hướng mặt ra sông Hoài. Nơi đây mỗi đêm đều sáng đèn và là điểm dừng chân của những du khách yêu nghệ thuật cổ truyền dân tộc.
Vị trí hiện tại của nhà biểu diễn nghệ thuật cổ truyền chính là nơi tọa lạc một rạp chiếu bóng nổi tiếng của Hội An xưa kia, rạp Hòa Bình. Theo những người già trong phố kể lại, rạp Hòa Bình xưa rất đông khách, hầu hết người dân phố cổ, đủ các tầng lớp đều đến rạp xem phim, nhất là vào những ngày cuối tuần, ngày lễ, ngày tết vì giá vé rất rẻ và do ngày xưa cũng không có nhiều thú vui giải trí như bây giờ. Đến rạp coi phim là một thú vui của hầu hết mọi người Hội An.
 Hiện nay, công trình được đánh giá là khá đặc biệt trong khu phố cổ, có thể gọi là một công trình đặc thù. Về bản chất, đây không phải một công trình được tu bổ mà là tôn tạo, vừa mang kiến trúc cổ truyền thống hài hòa với phố cổ vừa hiện đại, từ kết cấu, bố cục đến chất liệu và những tiện nghi bên trong. Tính chất đặc thù này để có thể sử dụng cho việc biểu diễn nghệ thuật một cách chuyên nghiệp và phát triển trong tương lai.
Nhà biểu diễn chính thức đi vào hoạt động từ tết dương lịch năm 2013 với phòng biểu diễn được đầu tư chuyên nghiệp có 70 ghế dành cho khán giả, kết nối với phòng trưng bày trang phục, đạo cụ, nhạc dân tộc thành không gian riêng cho du khách thưởng thức nghệ thuật cổ truyền.
            Chương trình biểu diễn được đầu tư quy mô hơn trước với các tiết mục hòa tấu nhạc cụ dân tộc, hát dân ca, độc tấu sáo, múa tứ linh, các trích đoạn tuồng, múa Chăm, múa dân gian, múa đèn lồng Hội An, độc tấu đàn bầu… do 36 diễn viên, nhạc công thay nhau biểu diễn hằng đêm.


Tiết mục múa Apsara của nhà biểu diễn ( Ảnh: TTVH-TT )
 
Khán giản người Việt Nam đặc biệt thích thú với những  những tiết mục múa “Tát nước đêm trăng”, “ngư ông và thiếu nữ” được dàn dựng với những động tác  múa hài hước, hóm hỉnh, khán giả nước ngoài lại thích thú với những tiết mục độc tấu đàn bầu, nhị, sáo trúc hay đàn tranh và các trích đoạn tuồng như “Mạnh Lương cắp ngựa”,  “Đảo hồn đắc kỷ”, “Nguyệt cô hóa cáo”, “Tôn Ngộ Không đại chiến đào huê nữ”…
            Điểm độc đáo của Nhà biểu diễn là ngoài một số người được đào tạo bài bản, hầu hết các diễn viên, nhạc công đều phát triển từ phong trào văn nghệ quần chúng nhưng toàn bộ chương trình của nhà biểu diễn rất chuyên nghiệp, nhận được sự đánh giá cao của các khán giả trong nghề sân khấu. “Chất” nghệ thuật dân tộc đã ăn sâu vào từng động tác múa, từng lời ca, điệu lý, câu hò…của anh chị em diễn viên sau nhiều năm kinh nghiệm biểu diễn chuyên một mảng nghệ thuật cổ truyền trên những sân khấu lớn, sân khấu nhỏ của Hội An.
Các chương trình hằng đêm luôn được làm mới không chỉ ở những tiết mục được thường xuyên dàn dựng mới mà còn ở sự “sắp xếp” khéo léo các tiết mục qua bàn tay biến hóa của những người điều hành. Mỗi đêm diễn, Nhà biểu diễn đều có một “list” (danh mục tiết mục) riêng, không trùng lặp với “list” của đêm diễn trước nên luôn tạo sự hứng thú với điều mới mẻ, không chỉ cho người xem mà còn với chính nghệ sĩ biểu diễn.
Thêm một điểm độc đáo và mới mẻ của nhà biểu diễn là các tiết mục văn nghệ cổ truyền dân tộc ở đây rất phong phú và các mang tính giao thoa văn hóa rất rõ. Đặc biệt, ngoài các tiết mục múa, dân ca của ba miền trên toàn quốc, Nhà biểu diễn đã bổ sung các tiết mục hòa tấu dân ca các nước trên nền nhạc cục dân tộc như dân ca Nga, dân ca Hàn Quốc, dân ca Úc, dân ca Thái Lan, dân ca Pháp, dân ca Mỹ, dân ca Nhật Bản, Trung Quốc, Tây Ban Nha…. Đây cũng là điều khiến cho các chương trình của nhà biểu diễn luôn mới mẻ và một cách tự nhiên, nhà biểu đã trở thành một địa chỉ ngoại giao của thành phố Hội An.
Mới đây, sau khi đoàn khách VIP của vương quốc Bỉ đến xem tại nhà biểu diễn, Bộ trưởng Thủ hiến các chính phủ vùng Wallonie - Bruxelles Vương quốc Bỉ đã chia sẻ:  “Tôi vô cùng ấn tượng với chương trình biểu diễn của nhà biểu diễn nghệ thuật cổ truyền Hội An. Chương trình ngắn gọn nhưng hội tụ sắc màu văn hóa dân gian vùng miền. Đặc biệt, tôi vô cùng cảm động và thấy có một sự thân thiết khi nghe bản hòa tấu “Cô gái nhí nhảnh” dân ca của nước Bỉ chúng tôi qua các nhạc cụ dân tộc của Việt Nam, trong một không gian ấm cúng của buổi tối như thế này.”


Thủ hiến vùng Wallonie - Bruxelles Vương quốc Bỉ chụp ảnh lưu niệm (Ảnh TTVH-TT)
 
 
Nhà biểu diễn thực sự là một địa chỉ dành cho những du khách yêu nghệ thuật cổ truyền. Đây còn là nơi lý tưởng để các diễn viên nhạc công của thành phố vừa làm nghề vừa nuôi dưỡng tình yêu của mình với nghệ thuật cổ truyền dân tộc. Một nhạc công đàn nguyệt tâm sự: “Được biểu diễn thường xuyên tại một không gian riêng, đẹp như thế này, những người làm nghệ thuật chúng tôi cảm thấy yên tâm trau dồi nghề nghiệp. Nếu tương lai Nhà biểu diễn tạo được đội ngũ kế thừa có năng lực, có lòng say mê nghề để kế tục sự nghiệp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa cổ truyền dân tộc thì nơi đây có thể trở thành một đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp và lớn mạnh”
Tuy nhiên, để nhà biểu diễn phát triển một cách bền vững theo hướng chuyên nghiệp, Trung tâm văn hóa thể thao cần có kế hoạch mời các nhà nghiên cứu, các nghệ sĩ hoạt động trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ dân gian và nghệ thuật truyền thống bồi dưỡng kiến thức cho các diễn viên, nhạc công của Nhà biểu diễn, đồng thời mở các lớp đào tạo diễn viên, nghệ thuật truyền thống để tìm kiếm tài năng trẻ, chuẩn bị đội ngũ kế thừa cho ngành nghệ thuật đặc thù và độc đáo này, góp phần cùng thành phố bảo tồn thật tốt những giá trị văn hóa phi vật thể của di sản văn hóa thế giới khu phố cổ Hội An.
Ngoài việc phục vụ cho khán giả yêu nghệ thuật cổ truyền dân tộc là du khách trong nước, quốc tế, Nhà biểu diễn cũng hướng đến việc phục vụ chính người dân địa phương Hội An. Trong tương lai, nếu được thành phố cho phép, ngoài những suất biểu diễn nghệ thuật cổ truyền dân tộc, tại đây sẽ tổ chức chiếu phim với những tác phẩm điện ảnh kinh điển của thế giới, cập nhật những bộ phim hay và mới của điện ảnh thế giới cũng như chiếu những bộ phim được dàn dựng tại “phim trường phố cổ” để người dân Hội An có thêm nhiều lựa chọn cho “món ăn tinh thần”.

Tác giả bài viết: Uyên Nguyên