Sớm hoàn thành đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa thế giới Hội An

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản

Sau buổi làm việc tại tỉnh Quảng Nam (cũ) vào tháng 3/2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã kết luận nhiều nội dung, trong đó giao UBND tỉnh Quảng Nam chủ động xây dựng đề án bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa thế giới đô thị cổ Hội An để báo cáo cấp thẩm quyền.

Theo ông Phạm Phú Ngọc, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản văn hóa thế giới Hội An, mục tiêu tổng quát của đề án là bảo vệ tính toàn vẹn, chân xác, giá trị nổi bật toàn cầu của di sản; đảm bảo tính thống nhất và hài hòa giữa bảo tồn và phát huy giá trị di sản với phát triển kinh tế - xã hội góp phần tạo sự cân bằng và phát triển giữa vùng lõi, vùng đệm và khu vực xung quanh. Tiếp tục nghiên cứu nhận diện những giá trị mới làm phong phú thêm giá trị lịch sử - văn hóa và giá trị đương đại của di sản.

Một số chỉ tiêu cơ bản đến năm 2030 theo dự thảo đề án đáng chú ý như: phấn đấu 100% di tích được xếp hạng xuống cấp được tu bổ, phục hồi; 100% di tích đã xếp hạng nằm trong danh mục bảo vệ có phương án quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị; phấn đấu có 15 di sản văn hóa được xếp hạng công nhận các cấp theo quy định…

Định hướng đến năm 2035, hoàn thiện quy hoạch không gian và đưa vào mở rộng khoanh vùng bảo vệ của Di sản văn hóa thế giới đô thị cổ Hội An. Kinh phí để thực hiện các dự án thành phần theo nội dung của đề án dự kiến là 2.150 tỷ đồng. Trong đó, vốn đầu tư công khoảng 1.770 tỷ đồng, nguồn chi thường xuyên của thành phố khoảng 180 tỷ đồng, còn lại 200 tỷ đồng là vốn tài trợ ODA.

Qua hơn 3 năm triển khai xây dựng, đến tháng 6/2025, UBND tỉnh Quảng Nam đã hoàn thành dự thảo đề án để trình Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, thời điểm này lại trùng vào thời gian chuyển tiếp của mô hình quản lý địa phương (chính quyền 2 cấp).

Theo ông Nguyễn Tấn Văn, Phó Giám đốc Sở Tài chính, đề án này trước đây đã được xây dựng kỹ lưỡng nhưng thời điểm đó chỉ tính trong phạm vi tỉnh Quảng Nam. Trong không gian mới hiện tại, một số định hướng lớn của thành phố Đà Nẵng sẽ ảnh hưởng đến công tác bảo tồn theo nội dung đề án nên cần tính toán kỹ.

Để đề án sớm được phê duyệtĐược biết, ngày 30/6/2025, Văn phòng Chính phủ có Công văn số 6016/CV-VPCP thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính về việc phê duyệt Đề án bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa thế giới đô thị cổ Hội An.

Trong đó có nội dung đề nghị UBND thành phố Đà Nẵng chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan triển khai tổng kết việc thực hiện Quy hoạch đầu tư tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di sản văn hóa thế giới đô thị cổ Hội An gắn với phát triển thành phố Hội An và du lịch giai đoạn 2012 - 2025 theo Quyết định số 78/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Từ đó, làm cơ sở tổ chức việc lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di sản văn hóa thế giới đô thị cổ Hội An giai đoạn mới.

Ông Phạm Phú Ngọc cho rằng, việc xây dựng quy hoạch cho giai đoạn mới theo trình tự, thủ tục quy định cần thời gian dài. Trong khi đề án đang xây dựng có thể kế thừa nhiệm vụ quy hoạch nên thành phố có thể nghiên cứu báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép kéo dài thời gian thực hiện Quy hoạch đầu tư tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di sản văn hóa thế giới đô thị cổ Hội An gắn với phát triển thành phố Hội An và du lịch giai đoạn 2012 - 2025 đến năm 2035 thì sẽ thuận lợi hơn.

Trước mắt, thực hiện chỉ đạo Công văn số 6016/CV-VPCP của Văn phòng Chính phủ, lãnh đạo UBND thành phố đã giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì tổ chức hội nghị tổng kết trước ngày 15/10/2025.

Theo bà Nguyễn Thị Anh Thi, Phó Chủ tịch UBND thành phố, từ kết quả của hội nghị này thành phố sẽ chủ động có phương án phù hợp để đề án sớm được phê duyệt. Các sở, ngành liên quan cần xác định rõ danh mục một số dự án thành phần ưu tiên của đề án để cân đối nguồn vốn tham mưu UBND thành phố trình HĐND thành phố đưa vào kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2026 - 2030 và những năm tiếp theo.

Đô thị cổ Hội An được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới vào năm 1999 ở 2 tiêu chí gồm: “Là biểu hiện vật thể nổi bật của sự kết hợp các nền văn hóa qua các thời kỳ trong một thương cảng quốc tế” và “Là điển hình tiêu biểu về một cảng thị châu Á truyền thống được bảo tồn một cách hoàn hảo”.
Tại đô thị cổ Hội An hiện có 1.439 di tích, riêng khu vực I (“vùng lõi” di tích với diện tích khoảng 30ha) có đến 1.175 di tích kiến trúc nghệ thuật thuộc các công trình dân dụng, công trình tín ngưỡng và công trình đặc thù.

baodanang