Nỗ lực bảo vệ đặc sản Cù Lao Chàm

Bán cua đá ở Cù Lao Chàm.                                  Ảnh: THANH MINH

ÔNG Nguyễn Văn An, Chủ tịch UBND xã Tân Hiệp (TP. Hội An) cho biết, cùng với ốc xà cừ xem như tuyệt chủng, ở Cù Lao Chàm hiện nay các loài hải sản như cua đá, ốc vú nàng, vú sao cũng đang trong tình trạng bị khai thác quá mức. Theo khảo sát của Khu Bảo tồn biển Cù Lao Chàm, trước khi có Chỉ thị 04 của UBND TP.Hội An về việc tạm dừng khai thác cua đá năm 2009, hàng năm đã có gần 2 tấn cua đá được khai thác. Đến mùa di cư xuống biển để đẻ, cua đá bò khắp nơi và ai cũng có thể bắt. Thậm chí những con cua mang bè (trứng) và cua có kích thước quá nhỏ cũng bị đánh bắt triệt để.
Chỉ thị tạm dừng khai thác, vận chuyển, tiêu thụ, chế biến cua đá tại Cù Lao Chàm là cần thiết và cấp bách trong bối cảnh cua đá đang bị khai thác quá mức. Tuy nhiên, trong thực tế, tình trạng lén lút khai thác cua đá ở Cù Lao Chàm cũng đang diễn ra. Qua khảo sát của Khu Bảo tồn biển Cù Lao Chàm, trong năm 2010 vẫn còn khoảng 400kg cua đá bị khai thác lén lút. Mới đây, UBND xã Tân Hiệp đã tiến hành xử phạt 4 nhà hàng chế biến cua đá, tuy vậy việc ngăn cấm triệt để tình trạng khai thác cua đá trái phép xem chừng rất khó khăn. Theo các chuyên gia, cần có những nghiên cứu sâu hơn để vừa bảo vệ đồng thời cũng vừa khai thác một cách bền vững giá trị kinh tế của loài đặc sản này.

Năm 2009, UBND TP. Hội An cũng thành lập Ban điều hành thực hiện dự án “Cộng đồng tham gia khai thác bền vững cua đá Cù Lao Chàm”. Dự án này có sự tài trợ của Quỹ Môi trường toàn cầu nhằm mục tiêu xây dựng, thử nghiệm các giải pháp quản lý, kỹ thuật trong bảo vệ và khai thác bền vững cua đá Cù Lao Chàm. Theo ông Trần Văn Tân, Chủ tịch Hội Nông dân xã Tân Hiệp, Trưởng ban Điều hành dự án, trong hơn một năm qua, dự án đã triển khai được một số hoạt động như nâng cao nhận thức, tổ chức các cuộc  tham vấn cộng đồng, hội thảo với các bên liên quan về công tác quy hoạch, phân vùng, xây dựng ngân hàng cua đá, dán nhãn sinh thái…

Với đặc sản ốc vú nàng, mới đây Sở NN&PTNT đã thống nhất cho Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển Cù Lao Chàm triển khai đề tài khoa học Điều tra thành phần loài, vùng phân bố, hiện trạng khai thác và xây dựng mô hình đồng quản lý các loài tôm hùm, ốc vú nàng tại Cù Lao Chàm. Theo đó, bên cạnh việc  xác định thành phần loài, vùng phân bố của ốc vú nàng, đề tài sẽ xây dựng mô hình đồng quản lý nhằm bảo tồn và phát triển ốc vú nàng tại Cù Lao Chàm. “Việc cấm khai thác cua đá trong thời gian qua cũng như việc triển khai các dự án bảo vệ và khai thác hợp lý tài nguyên trong thời gian đến cũng nhằm bảo vệ quyền lợi của cư dân Cù Lao Chàm hiện nay và bảo vệ nguồn tài nguyên cho con cháu chúng ta sau này” -  ông Nguyễn Văn An nói.