Việc gia nhập vào mạng lưới các thành phố sáng tạo của UNESCO là điểm khởi đầu và cam kết vững chắc hướng tới phát triển bền vững, có thể trở thành động lực và chất xúc tác cho kinh tế sáng tạo và tăng trưởng bao trùm, nếu như chính quyền và nhân dân thành phố nắm bắt và thực thi được các giải pháp tối đa hóa tiềm năng của danh hiệu này như một công cụ chính sách có ý nghĩa chiến lược cho phát triển bền vững.

Ảnh: Visit Hoi An

Hội An có nền tảng văn hoá lâu đời và có nhiều tiềm năng để phát huy sự sáng tạo trong quá trình phát triển đô thị. Thành phố sở hữu những nguồn tài nguyên di sản văn hoá phong phú, đa dạng và có giá trị nổi bật, với hạt nhân cốt lõi là Di sản văn hoá thế giới Đô thị cổ Hội An và Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm, cùng với rất nhiều di sản văn hoá vật thể và phi vật thể khác[1]. Hội An có gốc rễ bền lâu trong lịch sử về khả năng sáng tạo, canh tân đổi mới, dựa trên truyền thống của các cư dân đô thị thương cảng quốc tế đã huy hoàng từ nhiều thế kỷ.

Đến nay, thành phố đã tích luỹ được nhiều kinh nghiệm trong bảo vệ, phát huy giá trị các loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc, các nghề thủ công tinh xảo, thể hiện tính độc đáo, góp phần tạo nên những trải nghiệm, những dấu ấn mạnh mẽ, sức hút về một vùng đất mang những đặc trưng tinh thần riêng biệt. Hội An có nguồn vốn xã hội, vốn sáng tạo với những nét riêng nổi bật của các cộng đồng cư dân “nhân tình thuần hậu”, với nhiều nguồn gốc đa dạng, được biết đến với những giá trị văn hoá sáng tạo đa sắc, đa tầng từ quá khứ đến hiện tại. 

Ảnh: Trang Con

Hồ sơ ứng đơn của thành phố Hội An tham gia vào UCCN bước đầu thể hiện rõ các cam kết sâu rộng và lâu dài, phản ánh những nền tảng và tiềm năng của thành phố về nguồn vốn văn hoá, vốn con người, cơ sở hạ tầng, mạng lưới, mối quan hệ đối tác và các định hướng chính sách cơ bản nhằm thúc đẩy vai trò của văn hoá, sáng tạo nói chung, thủ công và nghệ thuật dân gian nói riêng cho sự phát triển đô thị bền vững và tăng trưởng đa chiều về kinh tế, văn hoá, xã hội, môi trường.

Các sáng kiến của thành phố ở cấp địa phương và quốc tế dựa trên thủ công và nghệ thuật dân gian như: Dự án Mộc Kim Bồng - Khơi nguồn sáng tạo, Ươm mầm sáng tạo tài năng trẻ, Sáng tạo Hội An trong môi trường kỹ thuật số và các sáng kiến mang tính quốc tế như: Liên hoan nghệ thuật dân gian quốc tế, Lễ hội đèn lồng quốc tế, Ngôi nhà sáng tạo Hội An là những sáng kiến cụ thể, có tính khả thi và góp phần vừa bồi đắp các giá trị văn hoá truyền thống, vừa phát huy các giá trị mới, tiếp tục truyền thống giao lưu, tích luỹ, tiếp biến và sáng tạo của Hội An trên các cơ tầng văn hoá lâu đời, giàu bản sắc, khẳng định vị thế của một thành phố sáng tạo toàn cầu trên lĩnh vực Thủ công và Nghệ thuật dân gian. cũng như có sự tích hợp, lan toả với các ngành công nghiệp văn hoá khác.

PGS-TS Đỗ Thị Thanh Thủy, Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia